Monday 30 July 2012

G-TALK Pahit Pathum Ong Nangaih Atah

                                                G-TALK Pahit Pathum Ong Nangaih Atah



G-talk pahit pathum hona ham nangaih atah ahui kah angla na sai thai


(1). G-talk icon soah Right Click duep lang Properties
(2). G-talk Properties dialog box  dong kah shortcut tab teh duep
(3). Target box “C:\ Program files\ Google| Google Talk| googletalk.exe”/startmenu
      tilah catlang tueng ani.

(4). startmenu tikah catlang tephet  lang tah amah te yueng teah nomutex tilah tloep tel lang         Apply/OK sai


Teh nacoeng pahoei angawn G-talk pahit pathum na ong tih naho na thai coeng.

Friday 27 July 2012

Matu Laa Pathen Koehna

Pathen Koehnah Matu Laa. Download sai na ngaih tah scrib dongah download na sai thai ne. Tinaw atah aka ngaih loh mail dongah na bih thai.

Thursday 26 July 2012

Matu Caa Metila na Thut Ai?

Matu Caa Metila na Thut AI?
Caa tlang at na thut phai vengah awllung acehna (order of worfs) he callah awlpui. Hlaang lawng ayakmingna hamla awllung te amah kah a huen ah na khueh hamla angoe. Tecoengah bet hamkoei nawh awllung te khawh hau na bet manawh. Thuinamaiah,
“ Peter lawng tuiva ah ngaa atuuk” tila na thut kawinih, bet hamkoei nawh awllung ten a bet dongah, a tee rai. Caa na thut te soeng oen soeng nawh ming na ngaih atah, catlang khuiah aka awm awllung pakhat rip te grammar oen na bueh vengah meang awllung phun kai tit e ming ham angoe.
Catlang khuiah aka awm phai awllung hli te pars of Speech a mingna. Matu caa he n’thut vengah adangkah angla Parts of Speech he awm.
      1. Noun – thaihu boeih kah ming (Johan, Im, Ui, Lungvatna)
     2. Verb or Predicate – Noun (Subject) lawng tu a sai tit e aka thui kung awllung (Cet,ngawl, heng ,rap, tlum)
    3. Adjective – Subject he metila a awm ti aka thui kung awllung (hingsuep, theen, pahih,loe, cuih, yahawh, bo)
    4. Adverb – verb oen adjective aka bawng kung awllung ( tare, hlang, aloela, koep, tangkiik, broe)
    5. Postposition – noun kah a huen aka nueh awllung ( im ah ka awm. Apa tengah ka cet.) (Sawh, dong ah, nala, khuiah, timah,  hamla) [ Lai caa ah preposition he awm nawh].
     6. Pronoun – noun yuengla n’hawna awllung  (kai, nang, ahih, tehli)
    7. Prononinal Clitic- subject nawhtah object yuengla na hawna awllung ; pronoun oen vai hih ( ka, kan, na, nan, a, kana, ana, va, kava, nava).
   8. Case marker – noun nawhtah noun phrase kah a huah valaw tih, noun nawh tah noun phrase te aka khi kung awllung ( lawng, tah, lawngtah, lawngah, te, hih, u)
   9. Conjunction – awllung pahih aka cong kung (oen, tede, nawhtah, tih, khawh, cakhawh, kangah)
   10. Interjection – awllung lungat buengla awm tih , n’tu athuingaihna te aka yakming sak awllung (ah! Eh! Yovaa!)

Hekah parts of speech he boeih ka thut nawh vetih, Matu hlaang yahawh ngai lawng Matu caa a thut u vengah a palh poepa la aka awm, Pronoun oen pronominal clitic, suffix “na” oen postposition kawng he tawica la thut hamla ka ngaih.

Pronouns
        Pronouns he subject oen object la na hawna thai tih, pahih la pek u.
Class (1) Pronouns




First Person
     Singular
         Dual
  Plural
 kai
 kaihih
Kaimi, mami
Second Person
 Nang
 nanghih
 nangmi
Third Person
 ahih
 Herawi, terawi
 Ahimi,hehli,tehli

Class (2) Pronouns (Self form)

First Person
     Singular
          Dual
  Plural
kamah
  Kamahih
  kamami
Second Person
Namah
 Namahih
  namami
Third Person
Amah
 amahihrawi
 amami

Possessive Pronouns

First Person
      Singular
 a , ka
Second Person
 na,
Third Person
 a, ana, ama

( First person kah “a” he anu, apa ham bueng ni ahawna. Third person kah “ana” oen “ama” he ana pa, ana pu, ama nu, ama ni, ama se, ham bueng ni a hawna.)

e.g..,
Ahih tengah kai ka cetai.
Nang lawng ahimi ten a ho.
Ahimi tah a im la mel u poen.
Nangmi khawh na im la mel u loeih.
Amami lawng a sak im oen namami lawng na sak im te taa?

Note: Dual oen plural hamla possessive pronoun he awm nawh. Tedongah kaihih kah, mahih kah, kaimi kah, nanghih kah, nangmi kah, ahimi kah tehli kah, tila “kah” oen pronoun te haih n’hawna.
First person
Ka, kan, kana, kava
Second Person
Na,nan, ana, va,
Third person
A, va, ana, ava,avan



Im ah ka om tih hai ka awm.
Nang kah lungna.
Kai kana cet hawn ai.
Kai lawng kavan tuih badai.
Nang na cet ai aw?
Kai nan lungna aw?
Nanghih ana cet hih mai hawn.
Nangmi aloela va law uh.
Nang nava mel vengah thui sih.
Ahih te nang lawng navan tuih ham om.
Ahih a cehna ah cet van.
Ahimi va mel de seh.
Ahih te avan tuih kawinih theen.
Ahimi lawng im te ana sak u badai.
Hlaang hli ava law u vengah na huh badai.

Suffix “na”

Suffix “na” he amah bueng a awm vengah meaning khueh nawh. Tedongah suffix la awm. Verb te a bet atah, verb te noun nawhtah adjective la va coeng. Adjective te a bet atah adjective te noun lacoeng. E.g., theenna, hingna, roengna; yuna, mingna

Na awmna im teah kava law ai. (Adjective)
Ramtloe ah n’awm he a theenna broe awm. (abstract noun)
Nang kah moeihoeihna ka hilh thai nawh. (Abstract noun)
A u na mingna? (Verb)
Kai nan yuna ai aw? (Verb)

          Matu awl ah “ na” a awm muela aka pai thai nawh awllung khatsut awm. Tekah awllung hli tetah verb la khawh noun la khawh awm thai.

e.g.., lungna, thintlawhna, lungvatna
Nang kan lungna. (Verb)
Nang kah lungna tah bo tangkiik. (Noun)
Peter, kai nan thintlawhna aw? (verb)
Kai sawah lungvatna khueh. (noun)

Tecoengah,
          Matu awllung khatsut tah khat oen khat bet thai la awm.

e.g.., A hlaang theen. (adjective)
Na hlaangtheen te poeihcaih. (noun)
Na saa bawk tangkiik. (adjective)
Na saabawk ten a caak thai aw? (noun)

Khatsut postposition he khawh bet thai la awm.

Khui ah = khuiah
Saw ah = sawah
Coeng ah = coengah
Teng ah = tengah
Hu ah = huah
Hai ah = haiah

Meang spelling oen Matu caa na thut ah cakhawh, agrammar rule ningla na thut ham a ngoe. Tahe kah Pronouns, Pronominal clitic, oen suffix “na” he mah a soeng cala thut lamha  u de lah sih.
“Matu pakhat, caa pakhat” ham thangthui u sih.

Dr. Aung Htang

Thursday 19 July 2012

Rev.T Zawki Ngaaina

KAN NGAAI TANGKIIK THOMAS MATU
By : Rizin Vaan

Rengcyk lawng lolh lolh phok tih, Tuikaw mui pawn u hang pon.
Noitlaang siphawt pheng va tyng hang bal pon
Tlaang saangah uleuh ring tih, raikit lawng va paai hang
Loubah khaw lawng awmtheen thlaang mah aw!

Rawicyk te thui peh ne,
Lungkee khawsee ah varit lawng phe a khawng tih,
Liktui tlaangah hawihaa vikvyyk bal pon, ti nah.
Na khum taak Maturam tah lang thlan hyn.
Kaisii duup ah bahou zyyk zyyk looi tih,
Sawksiip tui lawng rikrik cil.

Dan thuk veng kima ben pheng va tyng thuk.
Na kawnghu rym lawng dikdik hing.
Na tuh cangti tah paawk pon,
Na ceh taak tumding awl lawng Maturam a hon.
Na tingtong lung tah Maturam ah cak poo hawn seh.

Wednesday 18 July 2012

American Ukkung Boi Ngawn Hamla Aka Tengkung Thong Kum (15) Athlak




American ukkung boi Barack Obama ngawn hamla ka teng kung  Uzbekistan hoel Ulugbek Kodirov   (kum 22) aming nah thlang tah USA kah  federal judge loh thong kum (15) thlak hamla olthloekna akhueh tila july 15 hin veng kah The Wall Street Journal dongah athut. Kodirov hetah 2009 kum vengah Columbia University's medical school ah seng-im kai hamla Student visa oenah US ah pha lah om de  athoemna loh ake nawh dongah seng-im kai thai nawh. 2010 kum vengah A visa aboeih peh coeng de ahuepla US ram khawah kho khing aka sa thlang lah om.Kodirov he 2011 kum july 13 hin vengah alabama kho kah yinpah-im (Motel) huenah tuk lah om.


Monday 16 July 2012

Ringma Ca Zaan Cil

                                                               Ringma Ca Zaan Cil

By: Saya Awkla Bik

He laihaan ah thlanghing lawng khaw ana sak cyk vengah thlangdy thli te phyl ah hai on ana tih u de, " Tui Domdo" ati u athum hin ah kokthok kokthok valaw poepa ti. Te tila selkhui thlaangthi kop kop a lawna u tah Mawpi aka mingna selkhui aka hungkung bawi ana awm nawh dawngah amah ngaih ngaih lah cet u tih amah ngaih ngaih ah mel u, tila ana thui u.

Tede hin at khawhin atah tawngpa khat a dyk tawm vengah a zu tengah he tila awln yyn. " Kaitah ka dyk pon ai, Tui Damdo athum hinah kop kava law ai, te dawngah im ah ana awm lang tah buh sut avan khyh, nga ngan van thaawng langtah n'ring ne" a tina. Tede a zu lawngah tang na nawh. A va tah athui angla dyk tang long tih phul ah a tih u. A va lawng " athum hin vengah kop ka law ai" a tina awl te tula khaw sak peh tlaih nawh. Im ahkhaw ana awm peh nawh, Zusuk, zubuihna ah tawngpathli on awmtheen u.

A thumna hin atah awl a yynna angla tawngpa te thlembenah im la kop va mel tanglong. A zu tah ana awm peh nawh. A ca rawi byng te im ah awm hih. Ana pa lawng a ca rawi nalah, " Na nu ta mela a ceh?" a tina vengah Zubuihna kungah awm tila athui peh hih. Ana pa lawng a ca rawi te ama nu akhy sak. A capa lawng, " Anu apa kop va law pon, tahe im ah awm, apa lawng nang ng'khy sak" a tina. Tede ama nu lawng tangna nawh tih capa kah khyna awl te tula khaw sak peh nawh. " Mekah na pa? Na pa dyk tih phyl ah hai on n'tih pon teta, Haisa-e lah, haialh la coong pon teta. Na pa te phyl ah kamah ro lawng atui atheenla ka byh ka thawng tih, ka phih ka ra pon teta. Ka law thai nawh," atina. A zu lawng law hamla ngaih nawh tite a va lawng a ming vengah a canu te tlek kop a tuih bal. A canu lawngah, " Apa lawng ng'khysak, tahe im ah n'ring," a tina. Tede  a zu lawng tangna mangkhak nawh tih ceh pe nawh. Hukhyng khit atah aca te kop atuih bal. Lumha veng kah angla a khy de, athin thah mangkhak tih a capa hu ah ceh myhla a capa amah byng te im la a mel sak. Te vengah a capa lawng ana pa tengah, " Anu lawng apa nang he na dyk pon tih, phyl ah hai on kan tih pon. Metila a lawna kop tlaih ai? Haisa-e la coong pon ta, tila avan thui" tila ama nu awl te biit a thui pe.

Te vengah ana pa lawng," khaw ziin pon ai. Na nu he ka ring thlaih ma nawh," a tina. A capa te lupawng a pawng sak tih lupawng sawah aidii a ruk sak. A canu tekhaw, rengrk paai on kuning pathiim a ruk sak tih a ca rawi te imphu sawla a pawm hang congah hetila awl a yyn " Na pa kai tah ka mel pon ai. Ke kah tlangsawm ka pha vengah ka siksui ai. Na pa kai lawng ka siksui dawngah na lu saw kah aidii on raipaai na rukthli te tat ai," atina tih vik cet. A ca rawi lawng ana pa a khumpeelna hyn benla mang hih tih sut ngawl hih.
 A napa lawng tlangsawm a pha tih a siksui vengah a lu saw kah aidii on raipaai te a tat vengah tah," Aw, apa lawng a thuina angla tlangsawm a pha tang tang pon," ti hih. 

Khaw a ziin tawm veng dengla ama nu ta zurui ruila im la va mel. " Mela a pa law na ti hih bal? U lawng imphu sawla ng'ngawlh sak hih? U lawng, aidiithli on rapaaithli n'ruk sak hih" tila a doot. A ca rawi lawng, " Apa lawng imphu saw la ng'ngawlh sak hih. Aidii on raipaai khaw ng'ruk sak hih ta. Anu nang thlat na law nawh dawngah , apa lawng ng'ring thai lek tlaih nawh tih cet kop pon ta," tina hih. A ma nu lawng " Meben kah lawngpui kalawng na pa te a ceh?" tila a doot.Ana pa a khumna lawngpui te a thui pehih tih a va te a thlaak van de, khovoh khovoh thla tih ke thlaih nawh. Ka ke ai titih thama lah a thlak van de a khaw phuk athuih. "Pim sur" tila a rung a rah congah koupang ruila pahoi dyk.

Tekah huta te dyk tih Mawpi selkhui a pha vengah, " Ringma ca," tila ming a mingna tih, ahih lawng selkhui thlaangthli te a uk. Hutathli boih boih te mang a thun (Adek) pe. Mang aka thun nawh hutathli tah a dyk u vengah Mawpi selkhui la kuun thai nawh. Te dawngah laihaan thlaang hutathli boih lawng Mawpi selkhui la a kuun thaina ham mang a thun sak. Mang aka thun Ringma ca bro nawh theen, tite huhsakna hamla Tlumtle te diklai dawngah a van tuih.

Te dawngah hutathli mang thun myhla a dyk u hau atah Rangma ca impui khuila kuun thai u nawh my. Imle ben ka lawng ni a kuun tih thlaang kah tuihzoih mawsawng tamnaa la a hawna u, tila zaan veng kah nupathli lawng poo a thui u.

Te dangah ni Cum Daithli lawng Mawpi Selkhui la a phana u thai ham huta boih lawng mang a thun u. Mang a det thlanah huta ca zouthee ah a dyk hau atah a beengah amhawl khaw a thluk pe ngaikhoh u. Mang a det u mikhaai tah hingsyyp la awm tih , lungna kap ti. Mang a dek nawh mikhaai tah phithluung la awm. Zawng mikhaai on lou u, ana ti u. Te dawngah nuca paca Dai thli kah mang athunna tah Mawpi selkhui kah Ringma ca impui khuiah azooi kokla kuunna ham sai la awm. Tetila Ringma ca lawng mawpi selkhui te a uk cong atah thlangdykthli he lai haan kah thlangthli tengah kop va law u thlaih nawh.



























Chin Ram Khawah Mobile Phone N'pom Thai Poen Ani.

 Chin Ram Khawah Mobile Phone N'pom Thai Poen Ani.

 Kol barhan loh Chin ram oen Sagaing ram khawah Mobile Phone (Hand Phone) athen calah aho pai na thai hamla kamthlahna akhueh. Tekah akamthlhna van angla angoengaih SIM card khoh seh angoe na yet angla ka peh ani tilah athui.
Kol barhan athaw loh Kol Ram a uk coeng ka longah Kol kho khawah Mobile Phone he aphu tla tih Mobile phone aka pom thlang khoh seh bahoeng pap hang. Tede thaihu pakhat aka om tah Phone tah pap tangloeng coeng de hatah Phone Line athenna hamlah tah tahe hil ah sai thai lah om thlan. Tutabang oen le aloh uh atitah Mawtaw ueng pap tih Mawtaw long asai nawh dongah Mataw cutcut nenuh the (Traffic Jam) oenah vai uh.

Acim lah ming na ngaih tah ahui kah he duep
 http://www.thithtoolwin.com/2012/07/blog-post_4484.html#.UATwN_V62Cg

English- Kol Dictionary

Thlavai lumha veng kah ka sai Kol-Merang Dictionary te rar file lah aom dongah na ho na uh thai mai nawh coi ni tahe athaw lah exe file neh koep ka sai coeng. He ngawn tah download na sai pahoei ah Direct install n'sai thai coeng. Kol font hamla Zawgyi font ka ti dong kah ahui kah aka om " download zawgyi one keyboard atite duep lang install sai parhap. Heah Duep

Download Sai Lang Honah Uh van mai lah.

Molhumsom

Bogyi Thai Coeng Kawng (ေအာင္ဆန္းသူရိယ-ဗိုလ္တိုက္ခၽြန္း)

Share & Enjoy

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More